De eerste themaspecial van dit seizoen noemen we ARNHEM ZIEN EN STERVEN. We zijn dan wel geen Napels, er gebeurt hier genóeg!
In de krant zag onze presentator Basti Baroncini een berichtje over archeologisch onderzoek bij Hunnebedden in Drenthe. Uit dat onderzoek bleek dat mensen rond hun doden geleefd, gekookt en geslapen moeten hebben. Wat een andere omgang met de dood dan wat wij doen! Reden om samen met stadsarcheoloog Martijn Defilet te onderzoeken hoe wij in Arnhem nu eigenlijk omgaan met sterven en begraven. Bewoning gaat al meer dan 5.000 jaar terug, dus daar is wel wat over te zeggen!
PREHISTORIE: LEENDERT LOUWE KOOIJMANS
Veel is er niet bewaard gebleven van de prehistorie, maar toch hebben we óók in Arnhem nogal wat teruggevonden. De oudste zijn twee graven uit de Bekertijd bij Warnsborn, maar er zijn ook resten uit de bronstijd en vroege ijzertijd gevonden. Wat was de functie van zo’n grafheuvel en wie lagen daarin? Waarom is er een verschil tussen mannen en vrouwen? En wat kregen de doden mee in hun graf? We zijn trots dat emeritus-hoogleraar Leendert Louwe Kooijmans antwoord komt geven op al deze vragen. Hij is in Nederland dé specialist van de prehistorie, én woont – toevallig – aan de rand van Arnhem.
ROMEINSE TIJD: STIJN HEEREN
Waarom zouden mensen hun doden maandenlang in de volle zon laten drogen, om ze vervolgens in de rivier te wassen en daarna alsnog te cremeren? En waarom leggen ze bij de doden een muntje op de ogen? Historicus en archeoloog Stijn Heeren komt erover vertellen, hij is docent aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, en gespecialiseerd in de Romeinse tijd. Zelf woont hij op een plek in Arnhem waar in die periode waarschijnlijk veel Romeinen zijn begraven.
MIDDELEEUWEN: RACHEL SCHATS
Twee jaar geleden zijn er honderden skeletten opgegraven naast de Eusebiuskerk. Wekenlang hebben we van een afstandje kunnen kijken hoe bot na bot werd blootgelegd. Sommige goed bewaard, andere schots en scheef over elkaar heen gelegd. Maar wie waren die mensen nou? En waar ging het begrafenisoproer van 1783 over, waar de bevolking zich tegen het stadsbestuur keerde? Over sterven en begraven in de Middeleeuwen komt Rachel Schats vertellen, docent aan de Universiteit Leiden en betrokken bij het onderzoek in Arnhem.
NEERLEGGEN VAN EEN SKELET
Rachel gaat tot slot samen met haar collega Willem Baetsen een van de opgegraven skeletten neerleggen, en vertellen over wat we zien. Waaraan kun je zien of het een man of vrouw is, en welke eventuele ziektes kun je na zoveel tijd nog waarnemen? Dat we dit skelet te zien krijgen én er wetenschappelijke uitleg plaatsvindt, is echt uniek!
TAFELHEER: MARTIJN DEFILET
Stadsarcheoloog Martijn Defilet zit de hele avond naast Basti op het podium. Samen ondervragen ze de gasten, en hier en daar zal Martijn aanvullen met specifieke Arnhemse kennis. Het is de allereerste keer dat we werken met een vaste tafelheer!
COLUMNISTEN
Zowel Tim Lenders als Matthias Voor de Poorte geven op eigen wijze invulling aan het thema ARNHEM ZIEN EN STERVEN.
MUZIEK
En live-muziek is er deze maand van Juneville. Leadzanger Pieter Nabbe verloor jaren geleden een dierbare vriend, en schreef daar een nummer over wat later uitmondde in een heel album.
Foto: Menno van der Meulen.